του Χρήστου Γκαρμπούνη
Η κρίση που
διανύει η χώρα μας, ανέδειξε μεταξύ άλλων και την αναγκαιότητα μιας μεγάλης διοικητικής
και αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης, με επιτελικό κράτος, με ισχυρές αιρετές Περιφέρειες,
με πολύ ισχυρούς Δήμους, με αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων μέχρι και το τελευταίο
επίπεδο, αυτό των τοπικών συμβουλίων.
Αυτή
η αυτοδιοίκηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την έξοδο από την κρίση και την ποιοτική
ανάπτυξη της χώρας.
Είναι
αλήθεια ότι ο ‘’Καλλικράτης’’ επιχείρησε μια μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση, χωρίς
όμως να αποτελέσει τμήμα μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης που θα αφορούσε το κεντρικό
κράτος, το οποίο δυστυχώς παραμένει μέχρι σήμερα γραφειοκρατικό, σπάταλο και σε
ένα βαθμό διεφθαρμένο.
Η
μεταρρύθμιση του ‘’Καλλικράτη’’ συνέπεσε
με την δημοσιονομική κρίση και δεν έγινε δυνατόν να εξασφαλισθούν οι αναγκαίοι πόροι
και προϋποθέσεις που θα εγγυόνταν την χρηματοδότηση της πλήρους και απρόσκοπτης
εφαρμογής του.
Η
θέσπιση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης είναι μια εξαιρετικά σημαντική μεταρρύθμιση
επειδή δίνει την δυνατότητα για ένα νέου τύπου αναπτυξιακό μοντέλο.
Το
περιβάλλον όμως της γενικευμένης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης συμπαρασύρει
και τα αιρετά περιφερειακά όργανα που δεν μπορούν να σηματοδοτήσουν ουσιαστικά
ή συμβολικά τον αυτοδιοικητικό τους ρόλο με ένα προγραμματικό και επιτελικό αναπτυξιακό
έργο.
Παράλληλα,
αναδεικνύονται όλες οι εκρηκτικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης (γραφειοκρατία,
συγκεντρωτισμός, περιορισμένος κοινωνικός έλεγχος, απουσία συμμετοχικών διαδικασιών).
Είναι
λάθος η αφοριστική απόρριψη του ‘’Καλλικράτη’’ και η προσπάθεια να του φορτώσουν
όλα τα δεινά που προέκυψαν στην Ελλάδα από την κρίση και τα μνημόνια.
Η
αποκέντρωση στην Αυτοδιοίκηση πρέπει να προχωρήσει και αυτό γιατί αν η αιρετή Περιφερειακή
Αυτοδιοίκηση βρει τον αναπτυξιακό της ρόλο τότε η χώρα θα προχωρήσει μπροστά.
Για τον σκοπό
αυτό χρειάζεται:
Πρώτον, οι πόροι των αρμοδιοτήτων που
έχουν μεταφερθεί στους Ο.Τ.Α επιτέλους να
αποδίδονται σ’αυτούς.
Δεύτερο, να τεθεί τέλος στην παρακράτηση
των θεσμοθετημένων πόρων της από το κράτος.
Τρίτο, να είναι κυρίαρχη η συμμετοχή
της αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στην διαχείριση του νέου πακέτου οικονομικής
σύγκλισης 2014-2020.
Τέταρτο, να συγκροτηθεί από τα κεντρικά
όργανα της Αυτοδιοίκησης πρόγραμμα αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας των Ο.Τ.Α.
Πέμπτο, απαιτείται η δημιουργία ενός
ιδιωτικού συμφώνου ανάπτυξης των Ο.Τ.Α με όλες τις ζωντανές δυνάμεις των Περιφερειών,
καθώς και μια νέα κοινωνική επιχειρηματικότητα με συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα
και την κοινωνία των πολιτών, σύμφωνα με τις τοπικές ιδιαίτερες ανάγκες και χωρίς
την εκχώρηση δημόσιων αγαθών και κοινωνικών υπηρεσιών σε ιδιωτικά συμφέροντα.
Παράλληλα
χρειάζεται αναθεώρηση του άρθρου 101 του
συντάγματος με απορρόφηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης από την Αυτοδιοικητική Περιφέρεια
όπως και την κατοχύρωση ενός αξιόπιστου και αμερόληπτου μηχανισμού για τον οικονομικό
έλεγχο των Ο.Τ.Α.
Τέλος,
η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποκτήσει φοροληπτική δυνατότητα και μάλιστα με
συνταγματική πρόβλεψη. Όχι με την προσθήκη νέων φόρων αλλά απλά να υιοθετήσει ένα
αποκεντρωμένο φορολογικό σύστημα και να αναδιανεμηθούν τα ποσοστά των εισπραττομένων
φόρων υπέρ της Αυτοδιοίκησης.
Οι
παραπάνω προτάσεις, συμβάλλουν στο να γίνει
η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση μέρος της λύσης του προβλήματος και αιχμή της
ανασυγκρότησης της χώρας, διαδραματίζοντας ενεργό και δημιουργικό ρόλο στο Εθνικό
Σχέδιο Ανασυγκρότησης που έχει ανάγκη η Ελλάδα και το οποίο θα υπερβαίνει την μνημονιακή
εποχή.